dad Ursicin G. G. Derungs-Bartolomei
In evangeli reh, cun pliras semeglias, la davosa enconuschenta sut il tetel «il fegl perdiu». Quella ei gia stada egl evangeli dils 31 da mars d’uonn, ed aschia repetin nus buc il commentari da lu. Jeu less sefermar sin zatgei che stat agl ur dil raquent e vegn tgunsch survesiu, sin dus verbs, il «murmignar» ed il «selegrar». Enteifer in cuort spazi san ins esser cuorts e dir: Ils moralists marmugnan; ils cartents selegran.
Quels che marmugnan (cheu farisès e perderts della lescha) vegnan buca da far il segl sur lur perschuasiun, sur lur horizont legal o, ed ein perquei adina malcuntents, aschs, perquei ch’il mund va lu tuttina buca sco els vulan. Quels che selegran, secattan sco cartents tuttenina en in auter mund, quel dil perdun, dil regal, dil gratuit che vegn encunter ad els ella persuna de Jesus; laicamein ella persuna de scadin ch’ei generus, che giudichescha buc. Quels che selegran sesanflan perquei adina ordeifer il stretg tscherchel d’in pusseivel egoissem. Els san far fiasta – sco cu il fegl perdiu tuorna – surpri dalla carezia ch’els anflan. Quels che marmugnan ein sclavs de lur stretg horizont de valurs e ston tedlar da lontan la musica de quels che selegran dil fegl anflau.
Lc 15,1–32
1Da tuttas sorts publicans e pucconts vegnevan tier Jesus per tedlar el. 2Cheu murmignavan ils farisès e mussaders dalla lescha e schevan: Quel retscheiva ils pucconts e maglia cun els! 3Sinquei ha el raquintau ad els sequenta semeglia:
4Tgi da vus che ha tschien nuorsas e piarda ina da quellas, lai buca las navontanov el desiert e va suenter quella ch’el ha piars, tochen ch’el anfla ella? 5E cura ch’el ha anflau ella, aulza el ella plein legria sin sia schuiala 6ed arrivaus a casa cloma el ensemen ses amitgs e vischins e di ad els: Selegrei cun mei, pertgei jeu hai puspei anflau mia nuorsa ch’era ida a piarder! 7Jeu ditgel a vus: Aschia vegn ad esser en tschiel pli bia legria pervia d’in sulet puccont che seconverta che pervia da navontanov gests che han buca basegns da seconverter.
8Ni tgei dunna che ha diesch muneidas e piarda ina da quellas, envida buc ina cazzola e scua la casa ed enquera cun premura, tochen ch’ella anfla? 9E cura ch’ella ha anflau, cloma ella sias amitgas e vischinas e di: Selegrei cun mei, pertgei jeu hai anflau la muneida che jeu vevel piars! 10Jeu ditgel a vus: Aschia vegn ad esser legria tier ils aunghels da Diu pervia d’in sulet puccont che seconverta.
11Lu ha el detg: In um veva dus fegls. 12Il giuven dad els ha detg al bab: Bab, dai la part facultad che tucca a mi. Ed il bab ha partiu denter els il possess. 13Paucs dis sissu ha il fegl giuven priu siu fatg, ei serendius en ina tiara lontana ed ha sfarlatau leu tut cun menar ina veta lischada.
14Suenter ch’el ha giu fatg ir tut, ha ei dau in grond fomaz en lezza tiara, ed el ha entschiet a sentir la miseria. 15El ei ius e sepladius tier in vischin da quella tiara. Quel ha tarmess el o sin sia pastira a pertgirar ils pors. 16El vess bugen empleniu siu venter cun las bliuschas ch’ils pors magliavan, mo negin deva ellas ad el. 17Lu eis el ius en sesez ed ha detg: Cons luvrers ch’ein en schurnada tier miu bab han paun en abundonza, e jeu sun cheu e mierel dalla fom! 18Jeu vi semetter sin via e turnar tier miu bab e dir ad el: Bab, jeu hai fatg puccau encunter il tschiel ed encunter tei; 19jeu meretel buca pli da senumnar tiu fegl, tegn mei per in da tes luvrers da schurnada. 20Ed el ei semess sin via per turnar tier siu bab. El fuva aunc lunsch naven, che siu bab ha cattau ad agur el ed ei vegnius tschaffaus da cumpassiun.
El ei currius encunter ad el, ha embratschau e bitschau el. 21Il fegl ha detg al bab: Bab, jeu hai fatg puccau encunter il tschiel ed encunter tei; jeu meretel buca pli da senumnar tiu fegl. 22Mo il bab ha detg a ses fumegls: Spert, vegni cun il meglier vestgiu e targei en ad el, dei in ani per siu maun e calzers per ses peis! 23Menei neutier il vadi engarschau e mazzei el, e lu lein nus magliar e far fiasta, 24pertgei quest miu fegl fuva morts e viva puspei, el era piars ed ei puspei anflaus! Ed els han entschiet a far fiasta.
25Siu fegl pli vegl fuva sil funs. Cura ch’el ei returnaus e vegnius damaneivel dalla casa, ha el udiu a sunar e saltar. 26El ha clamau neutier in dils survients e dumandau, tgei che quei munti. 27Quel ha detg ad el: Tiu frar ei turnaus a casa, e tiu bab ha fatg mazzar il vadi engarschau, perquei ch’el ha survegniu anavos siu fegl sauns e salvs. 28Cheu eis el vegnius vilaus ed ha vuliu saver nuot dad ir en casa. Mo siu bab ei vegnius ord casa ed ha supplicau el d’entrar. 29Mo el ha rispundiu a siu bab: Mira, tons onns survesch’jeu gia a ti, e mai hai jeu surpassau in da tes camonds, e tonaton has ti mai dau a mi gnanc in ansiel per che jeu sappi far fiasta cun mes amitgs. 30Mo ussa che quest tiu fegl ei turnaus a casa, suenter ch’el ha sfarlatau tia rauba cun pitaunas, fas ti mazzar per el il vadi engarschau!
31Ed il bab ha detg ad el: Miu affon, ti eis adina cun mei, e tut quei ch’ei miu ei era tiu. 32Mo ussa s’auda ei da far fiasta e selegrar, pertgei quest tiu frar fuva morts e viva puspei, el era piars ed ei puspei anflaus.
